برای دیدن این دیوار ۱۰ روز پیاده روی كنید
حكایت دیوار ایرانی كه خارجی ها از كشفش خبر دادند
به گزارش فراجا برای اولین بار نه رسانه های داخلی، كه با انتشار یك مقاله در پایگاه خبری «لایو ساینس»ِ آمریكا در حدود دو ماه قبل، كشف دیواری جدید و عظیم در محدوده ی كرمانشاه خبر ساز شد.
به گزارش فراجا به نقل از ایسنا، به اندازه ای كه همان پایگاه خبری در آخرین گزارش های سالانه ی خود به بررسی مهمترین های دیرینه شناسی سال در دنیا ـ كه لیستی از ۱۰ اكتشاف برتر حوزه دیرینه شناسی سال ۲۰۱۹ منتشر نمود ـ كشف این دیوار را نیز جزو اكتشافات حیرت آور حوزه دیرینه شناسی در سال ۲۰۱۹ دانست.
دیواری كه خبرها می گویند «با استفاده از تصاویر ماهواره ای بقایای یك دیوار سنگی را در غرب ایران به طول ۱۱۵ كیلومتر (۷۱ مایل) شناسایی نمودند. دیواری كه بقایایش از كوهستان "بمو" در شمال شروع می شود و تا نزدیكی روستای "ژاومرگ" در جنوب امتداد دارد.»
اما باستان شناسان هم هنوز نمی دانند آنرا چه كسی و با چه هدفی ساخته، هر چند به خاطر حفظ نامناسب بقایای آن پژوهشگران حتی از طول، عرض و ارتفاع آن هم مطمئن نیستند و برمبنای تخمین های كنونی چهار متر برای عرض و حدود سه متر ارتفاع برایش حدس زده اند.
اما نكته ی جالب توجه از آشنایی ساكنان نزدیك به دیوار است كه آنرا گاوری (Gawri wall) می نامند.
باستان شناسان چطور دیوار را كشف كردند؟
سجاد علی بیگی – عتیقه شناس و سرپرست تیم بررسی دیرینه شناسی شهرستان سرپل ذهاب و استادیار دانشگاه رازی كرمانشاه – در گفت و گو با ایسنا از چگونگی كشف این دیوار در حدود چهار سال قبل و همراه با گروه عتیقه شناس اش می گوید.
او با اشاره به اینكه بخش هایی از این دیوار در محدوده شهرستان قصر شیرین در بررسی های سال 1384 توسط علی هژبری، باستان شناس، شناسایی شده بود، توضیح می دهد: «سال ۱۳۹۴ تیمی از باستان شناسان ایرانی جهت بررسی شهرستان سر پل ذهاب به غرب استان كرمانشاه رفتند كه هدایت این تیم را من بر عهده داشتم. این بررسی دیرینه شناسی در بهمن و اسفند سال ۱۳۹۴در محدوده شهرستان سرپل ذهاب انجام شد و در حدود ۲۵ هزار هكتار از اراضی شهرستان را در حدود ۵۰ روز و با پای پیاده بررسی كردیم و در نهایت ۱۹۳ محوطه باستانی شناسایی شد كه این «دیوار» یكی از آنها بود.
این دیوار در غرب شهرستان سر پل ذهاب قرار گرفته است. ما بعدها موفق شدیم كه با جستجو در گوگل ارث و تصاویر ماهواره ای "كرونا"، امتداد دیوار را حتی در خارج از محدوده بررسی، شناسایی نماییم. یعنی هر چند حدود ۲۵ تا ۳۰ كیلومتر محدوده ی بررسی ما بود، اما تصاویر ماهواره ای به ما نشان دادند كه این دیوار روبه شمال و روبه جنوب - كه از محدوده بررسی خارج بود - ادامه پیدا كرده است. در واقع آن از شمال به كوه بمو در شهرستان ثلاث باباجانی و از جنوب تا نزدیك روستای «ژاو مرگ» در شهرستان گیلان غرب می رسید.»
او با بیان این كه طول دیوار بالغ بر ۱۱۵ كیلومتر بود و اگر امكان انجام پیاده ۱۵ كیلومتری هر روز وجود داشت، بررسی و دیدن این دیوار حدود ۱۰ روز طول می كشید، اظهار می كند: پیگیری های انجام شده نشان میدهد كه دیوار به طرف شمال پس از عبور از كوه «بمو» وارد اقلیم كردستان عراق می شود.
وی با تاكید بر فراهم نشدن فرصت برای پیگیری رسمی مسیر عبور دیوار در كشور عراق، بیان می كند: با این وجود بر طبق پیگیری های غیر رسمی و در مذاكراتی كه با باستان شناسان كردستان عراق داشتیم، متوجه شدیم كه این دیوار در محدوده كردستان عراق هم ادامه دارد.
این عتیقه شناس با اشاره به وجود تعدادی استحكامات دفاعی در امتداد این دیوار مانند قلعه و دژ و ساخت وسازهایی كه احیانا به حفاظت و كنترلِ آمد و شد روی محدوده دیوار مربوط می شده اند، اظهار می كند: این مواردی در تصاویر ماهواره ای نیز به خوبی مشخص هستند. دژهایی كه قدمت شان حدودا به دوره های اشكانی و ساسانی برمی گردد، حتی می توان این قدمت را به دیوار نیز مرتبط دانست.
علی بیگی بیان می كند: ما بعنوان مدارك دیرینه شناسی علاوه بر ساختار معماری بعضی از آن قلعه ها كه ویرانه هایشان وجود دارد، به قطعاتی از سفال به صورت پراكنده در كنار این بنا و داخل قلعه ها و در امتداد دیوار برخورد كردیم كه نشان میدهد احیانا دیوار باید در ارتباط با استحكامات دفاعی پیرامون خود باشد.
*نقشه ی عثمانی ها نیز دیوار گاوری را «دیوار قدیمی» می نامند
او با تاكید بر این كه اسنادی در دست نیست كه از زمان ساخت دیوار اطلاعات دقیقی به باستان شناسان بدهد، بیان می كند: یكسری مدارك تاریخی در اختیار داریم كه نشان میدهد باید دیوار قدیمی باشد، مثلا در اسناد دوره عثمانی كه به حدود هزار میلادی برمی گردد و مربوط به روابط مرزی ایران و عثمانی در دوره صفوی است یا در نقشه های قدیمی مانند «نقشه روابط ایران و عثمان» از این دیوار بعنوان "دیوار قدیمی" یاد شده است.
سرپرست تیم بررسی دیرینه شناسی شهرستان سرپل ذهاب با بیان این كه در سال هزار هجری قمری، به این دیوار «دیوار قدیمی» می گفته اند، توضیح می دهد: «با توجه به این مستندات، این دیوار باید بسیار قدیمی تر از حدود سال هزار قمری باشد. از طرف دیگر در ۱۸۵۰ میلادی یعنی ۱۷۰ سال قبل، یك نظامی معروف روسی به نام سرهنگ "چریكف" كه مامور تعیین خطوط مرزی بین ایران و عثمانی است و قرار می شود مرز ایران و عثمانی را در محدوده ی استان های امروزی كرمانشاه و كردستان ترسیم كند، می نویسد؛ "در راه بستر سر پل ذهاب به بغداد، بقایای دیواری پشته مانند وجود دارد كه شبیه سنگری است."
این سند نیز نشان میدهد كه این دیوار باید ۱۷۰ سال قبل نیز قدمت زیادی داشته باشد، حتی مدتی این پرسش از طرف برخی باستان شناسان عنوان شد كه ممكنست «این دیوار مرز ایران و عثمانی باشد»، اما وقتی خودشان در اسناد بعنوان قدیمی از آن یاد می كنند، اساسا قدمت آن قدیمی تر است.»
او تاكید می كند: «از سوی دیگر وقتی آنها این دیوار را به شكل سازه ای ویران شده و فرو ریخته می بینند، اساسا آن متعلق به زمان خودشان نیز نبوده است، بدین سبب نشان میدهد دیوار قدیمی تر است، اما باز هم نمی توان دوره ای خاص برای آن تخمین زد.
هر چند ممكنست به كمك آن قلعه ها و سفال ها بتوانیم تاریخ دوره اشكانی و ساسانی را برای آن پیشنهاد دهیم، اما بحث دررابطه با تاریخ ساخت دیوار منوط به انجام جستجوهای دیرینه شناسی است.»
این تصویر از دیوار گاوری برای اولین بار منتشر می شود
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب