در گفت وگو با فراجا مطرح شد؛
برند سازی نیاز کاروانسراهای جهانی میامی
فراجا: شهرستان میامی دارای سه کاروان سرای ثبت جهانی است که اعتبار بین المللی و ثروت ملی دو شاخصه آنها شمرده می شود و با درک حساسیت ها باید به این بناها کمک گردد.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها: جایگاه تاریخی شهرستان میامی در استان سمنان و ایران عظیم است. میامی به سبب قرار گرفتن در مناطق مرکزی فلات ایران و در کنار جاده تاریخی راه ابریشم، همیشه در متن تحولات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بوده و تحت تأثیر تحولات سرزمینی ایران و همین طور تقابل جریانات عظیم سیاسی، نظامی، اقتصادی و ایدئولوژیک یونان، روم، اعراب مسلمانان، دول صنعتی اروپایی در غرب، امپراتوری های چین و مغول و اقوام ساکن در آسیای مرکزی و جریانات منطقه قرارگرفته است.
در مقطعی، میامی بطور مستقیم در متن جریانات سیاسی کشور قرار گرفت و به سبب حساسیت و شرایط تاریخی منحصربه فردی که داشت، به عنوان منطقه ای خاص موردتوجه بوده است.
این شهر که به فاصله ۶۰ کیلومتری شرق شاهرود واقع شده از قدیم الایام به عنوان توقفگاهی در کنار جاده ابریشم و جاده هایی که پس ازآن ارتباط شرقی- غربی حاشیه شمال کویر و جنوب البرز را تامین می کردند، مطرح بوده است. اما چگونه می توان از ظرفیتهای میامی بهره گیری کرد؟ حالا که این شهرستان سه کاروانسرای ثبت جهانی دارد با هانی رستگاران، پژوهشگر میراث فرهنگی گفتگویی صورت داده ایم که مشروح آنرا در ادامه می خوانید.
با توجه به تاریخ میامی، چطور میتوان این جایگاه تاریخی را اثبات کرد؟
شهر میامی به عنوان مرکز این شهرستان آثار تاریخی و باستانی مهمی نظیر کاروانسرای شاه عباسی، مسجد، عمارت آقایان و حمام آقایان را در خود جای داده و بافت تاریخی این شهر، جزو ۱۱ بافت تاریخی مصوب و باارزش استان سمنان است که ضرورت حفاظت و تقدیر آن، بیش ازپیش احساس می شود؛ اما اگر نگاهی به شرایط تاریخی شهرستان میامی بیندازیم، موضوع قدری متفاوت می باشد.
شهرستان میامی بیشترین تعداد کاروانسراهای سطح استان سمنان را دارد و آثار باارزش و یکتایی نظیر مسجد جامع فرومد، آرامگاه ابن یمین فرومدی، کاروانسراهای تاریخی دوران شاه عباس صفوی و بسیاری دیگر در این شهرستان قرار دارد. به لحاظ مشاهیر نیز، مقبره شیخ حسن جوری، یکی از فرماندهان قیام سربداران در روستای فیروزآباد از توابع این شهرستان قرار دارد. همین طور وجود ۷ کاروانسرای میامی، جهان آباد، میاندشت، عباس آباد، الحاک، صدرآباد و محمدآباد پل ابریشم گواه قدمت طولانی شهرستان میامی است.
چه تعداد از کاروانسراهای ثبت جهانی ایران که در قالب پرونده کاروانسرای ایرانی به ثبت یونسکو رسیده است، در میامی قرار دارد؟
۵۴ کاروانسرای تاریخی ایران تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در لیست میراث جهانی، در ۲۶ شهریورماه ۱۴۰۲ قرار گرفتند. این مجموعه جهانی به عنوان بیست و هفتمین اثر جهانی کشور ایران شناخته می شود که ۶ اثر از مجموع ۵۴ کاروانسرای تاریخی در استان سمنان قرار دارد.
به لحاظ پراکنش منطقه ای و استانی، سمنان در کنار یزد، بعد از استان اصفهان با هشت اثر و خراسان رضوی با هفت اثر، سومین استانی است که بیشترین تعداد کاروانسراهای ثبت جهانی در آن قرار دارد. این تعداد سه کاروانسرای میاندشت به عنوان بزرگ ترین کاروانسرای ایران، کاروانسرای مرکز شهر میامی و کاروانسرای روستای عباس آباد که دارای پلان خاص معماری است، در شهرستان میامی قرار دارند. از این منظر شهرستان میامی بعد از شهرستان اردکان به ۴ کاروانسرا، بیشترین تعداد کاروانسرای ایرانی را در لیست میراث جهانی را در مقایسه با سایر شهرستان های کشور داراست.
معیارهای ثبت یک اثر در لیست میراث جهانی، چیست و بر چه اساس این اولویت ها تعیین می شود؟
در گزینش و انتخاب یک اثر به عنوان عنصری که قابلیت ثبت در لیست میراث جهانی یونسکو را دارد، معیارهای زیادی وجود دارد که باید به آنها توجه گردد. به عنوان مثال در بیان تاریخچه و سیر تحول اثر باید اینکه چگونه اثر بصورت فعلی خود رسیده و تغییرات مهمی که در آن ایجادشده تشریح شود. این اطلاعات باید حقایق لازم و مهمی را عرضه نماید که شاهد و دلیلی بر مدعای مطابقت اثر با معیارهای دارا بودن ارزش برجسته جهانی و نیز اصالت و یکپارچگی به شمار می روند.
موارد قابل اشاره در بخش تاریخچه به این صورت است که تاریخ پیدایش و جغرافیای تاریخی اثر، روند ساخت وساز و تحولات انجام یافته در اثر یا کورونولوژی آن، شرحی از تعامل بشر در طول تاریخ با اثر در مورد منظر فرهنگی و میراث طبیعی، تهیه وقایع نگاری باید موردتوجه قرار گیرد.
سایر معیارهای ارزش جهانی آثار فرهنگی برای پیشنهاد ثبت در لیست میراث جهانی بدین شرح است که می بایست نشانگر شاهکاری از نبوغ ساخته های بشری، نمادی از تبادل ارزش های والای انسانی در دوره زمانی خاص و در یک حوزه فرهنگی جهانی در ارتباط با پیشرفت های معماری، فنی، ساخته های هنری، طراحی شهرها و مناظر، نشانگر گواهی منحصربه فرد و یا حداقل استثنایی از یک سنت فرهنگی یا تمدن که پابرجا است و یا از بین رفته، نمونه ای برجسته از گونه ای بنا. معماری، مجموعه فنی و یا منظر که در تاریخ بشر مرحله شایان توجهی است، نمونه ای برجسته از سکونت گاه سنتی بشر و یا کاربرد زمین؛ که نشانگر فرهنگی خاص است.
به خصوص زمانی که تحت تأثیر شدید تغییرات به شکلی، بازگشت ناپذیر، لطمه دیده است. بصورت مستقیم و یا ملموس با وقایع و یا سنت های زندگی، عقاید، باورها، کارهای هنری و ادبی دارای پیامدها و ارزش های جهانی در ارتباط باشد، نمونه برجسته نمایانگر مراحل عمده تاریخ کره زمین، شامل سابقه زندگی، رویه های مهم و متداوم زمین شناسی در تکامل اشکال زمین، یا مشخصه بارز جغرافیای طبیعی یا ریخت زمینی باشد.
نمونه برجسته نمایانگر اهم رویه های متداول بومی و زیستی در تحول و تکامل آب های زیرزمینی، آب های شیرین، اکوسیستم های ساحلی و دریایی و جوامع گیاهی و جانوری، شامل پدیده های شگرف طبیعی یا مناطقی با طبیعت زیبای استثنایی و ارزش های هنری، شامل مهم ترین و برجسته ترین زیستگاه های طبیعی صیانت از تنوع زیستی، دربرگیرنده گونه های خاص که ازلحاظ علمی و حفاظتی دارای ارزش جهانی است.
چگونه می توان از ظرفیت این ثبت جهانی کاروانسراهای ایرانی در شهرستان میامی بهره برد؟
ثبت جهانی یعنی ثبت ثروت ملی و اعتبار برای یک ملت و کشور است هرقدر بیشتر باشد به همان میزان اهمیت بیشتری دارد. ثبت آثار در یونسکو به مثابه دارایی یک ملت و کشور شمرده می شود. تأثیر به سزایی در توسعه و گسترش توریسم و گردشگری دارد هر کشوری که بیشترین سایت ثبت شده جهانی داشته باشد بی شک از نخستین مقاصد گردشگری در جهان محسوب می گردد.
ایران در عرصه میراث غیرمنقول تاریخی و طبیعی جزو ۱۰ کشور اول دنیاست. حال آنکه این اثر باارزش در شهرستان میامی، با مدیریت جامع و صحیح می توانند به رشد و تقویت شریان های اقتصادی این شهرستان کمک قابل توجهی بکنند.
سرمایه گذاری هدفمند در این مجموعه ها و بهره برداری بهینه از هر یک می تواند چهره شهرستان میامی را از منطقه ای که نگاه محور عبوری به مشهد شمرده می شود، به مقصدی خاص برای گردشگری و اقامت علاقه مندان مبدل شود.
اختیار و مالکیت دو کاروانسرا با اوقاف و امور خیریه است که باید با تعامل سازنده و هماهنگی با این ارگان، شرایط و بستر تغییر بهره بردار و واگذاری آنها را به اشخاص ذی صلاح فراهم نمود تا چهره این آثار از فضای متروکه به مکانی جهت استفاده مطلوب گردشگران تغییر یابد؛ اما مسیر این توسعه فرهنگی، از بهره گیری متناسب از ظرفیتهای صنعتی و اقتصادیست که مستلزم شناخت این بسترها و هدایت آنها به سمت وسوی سرمایه گذاری درست و پربازده خواهد بود.
امید است در دوران و عصر جدید حکمرانی ایران و استقرار دولت چهاردهم، توجه ویژه تری به ظرفیتهای تاریخی به خصوص عناصر ثبت جهانی در راه برندسازی و تجاری سازی آنها صورت گرفته و این مهم که می توان حتی در شهرها و روستاهای کوچک، زیرساخت بهره برداری صحیح از آنها را فراهم آورد، تبدیل به یک باور شود، نه این که در حد شعار و تبلیغات بی اثر باقی بماند.
منبع: faraja.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب