ساخت و سازهای گسترده، کاخ اردشیر بابکان را کور کرد

فراجا: ساخت و سازهای اَفسارگسیخته و گسترده در حریم درجه یک کاخ اردشیر بابکان فیروزآباد و ماندگاری روستای آتشکده در کنار یادگار ساسانیان، تیرخلاص به شاهکار معماری ایرانی است.

گروه جامعه؛ سیاوُش آریا پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی و کُنشگر میراث فرهنگی و گردشگری در یادداشتی که آنرا در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده نوشت: گل بود به سبزه نیز، آراسته شد. این ضرب المثل) گواه روشنی است بر حال و روز نزارِ یادگار ساسانیان در شهر فیروزآباد.
خاکسپاری مردگان مردم روستای آتشکده کم بود، ساخت و سازهای گُسترده و اَفسارگسیخته که مغایر با قانون و ضابطه های میراث فرهنگی است، حریم درجه یکِ کاخ اَردشیر بابکان را نشانه گرفته و شکسته و عَرصه و بنای ساسانیان را خَدشه دار و کور کرده است. رشد قارچ گونه و بی ضابطه رستوران ها، کبابی و فروشگاه های مواد خوراکی در حریم درجه یک شاهکار معماری ساسانیان در چندین سال گذشته، اَفزون بر سرپیچی از قانون های میراث فرهنگی، چهره ناخوشایند و زننده ای را به معرض نمایش گذاشته است که با روح و هویت یک یادمان تاریخی و فرهنگی ناسازگار بوده و شأن و حرمت و منزلت آنرا به زیر پرسش برده و خَدشه دار کرده است. نصب و برگزاری تیرهای برق در حریم درجه یک و کنار کاخ اَردشیر بابکان از دیگر دشواری های پیش روی یادگار بی همتای ساسانیان است. فاجعه ای غم اَنگیز که گریبان کاخ ساسانیان را گرفته است سیاستهای یک بام و دو هوای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و تصمیم ناصحیح و ناپخته و نسنجیده معاون وقت آن در ماندگاری روستای آتشکده در حریم درجه یک و کنار کاخ اَردشیر بابکان، بی شک سرپیچی از قانون و ضابطه های میراث فرهنگی است که با منشورهای فراملی صیانت از آثار تاریخی و فرهنگی ناسازگار بوده و در حقیقت، تیر خلاصِ وزارت میراث فرهنگی بر پیکره ناتوان و رنجور و بی دفاع میراث ساسانیان بوده و فاجعه ای غم اَنگیز را برجای گذاشته است. به باور کارشناسان میراث فرهنگی و باستان شناسان اعلام موافقت وزارت میراث فرهنگی برای ماندگاری و تهیه طرح هادی روستای آتشکده در حوزه و حریم کاخ اَردشیر بابکان تیر خلاصی بر سرِ اولین بنای گُنبددار جهان بوسیله وزارت میراث فرهنگی است. این در حالیست که برپایه ضابطه های حریم، هرگونه ساخت و ساز ممنوع بوده و باید روستای آتشکده به جایی بیرون از حریم منتقل شود. کارشناسان این اقدام غیرکارشناسی و نسنجیده معاونت میراث فرهنگی وقت کشور را نقض روشن و آشکار ضابطه های حریم یادمان تاریخی کاخ اَردشیر بابکان می دانند. همین طور نگارنده در بازدیدهای میدانی سالانه خود از کاخ اَردشیر و بازدیدی که بتازگی انجام گرفته، بیننده ساخت و سازهای نوین و بدون ضابطه و کور شدن حریم و عرصه میراث جاویدان ساسانیان بوده است. ساخت و سازهایی که با روح یک یادمان تاریخی فرهنگی ناسازگار است. از سویی، زمانی که از چشم انداز فرهنگی یک یادمان تاریخی نام می بریم یعنی قسمتی از عرصه و هویت آنکه بدون حفظ و پاسداری از چشم انداز فرهنگی، آن یادمان تاریخی هویت خودرا از دست می دهد. بوی دود کبابی ها، گردشگران را فراری می دهد رشد روزاَفزون و قارچ گونه کبابی ها و رستوران ها در حریم درجه یک کاخ اَردشیر بابکان، جدا از سرپیچی از قانون و ضابط های میراث فرهنگی که نقض روشن و آشکار میراث فرهنگی به شمار می آید، مایه آزار گردشگران فرنگی و داخلی کشور است و بوی بد و آزار دهنده کبابی ها، راهی را جز فرار گردشگران برجای نخواهد گذاشت. همین طور وجود اَنبوه رستوران ها در حریم درجه یک میراث ساسانیان که همیشه رو به گسترش است صحنه ناخوشایند و زشتی را به معرض نمایش گذاشته است و در شأن و جایگاه یک یادمان تاریخی که از آن به عنوان شاهکار معماری ایرانی در جهان نام می برند، نبوده و نیست.
رشد قارچ گونه کبابی ها و رستوران ها بدون ضابطه و سرپیچی از قانون های میراث فرهنگی بر دل نگرانی های کُنشگران و کارشناسان میراث فرهنگی افزوده است و در آینده ای نه چندان دور به یکی دیگر از چالش های پیش روی یادگار ساسانیان تبدیل خواهد شد. کارشناسان و کُنشگران میراث فرهنگی به شدت نگران از دست رفتن جایگاه و حرمت میراث شکوهمند ساسانیان بوده و خواهان پیگیری و راه چاره ای درست و منطقی از طرف وزارت میراث فرهنگی هستند که در چهارچوب ضابطه های میراث فرهنگی بگنجد و از خَدشه دار شدن بیشتر چهره کاخ اَردشیر پیشگیری کند. فاجعه ای که در چهار دهه گریبانگیر میراث ساسانیان شد ساخت و سازها و گسترش بی رَویه و بی ضابطه روستای آتشکده در حریم و عرصه کاخ اَردشیر بابکان درحالی روی می دهد که با نگرش به نقشه و نگاره های هوایی در سالیان ۱۳۵۴ و ۵۵ خورشیدی می توان به عمق فاجعه و تخلف های آشکار آن پِی برد. در نگاره هایی که از کاخ اردشیر در سالیان ۵۴ و ۵۵ خورشیدی برجای مانده، تنها نزدیک چهار تا پنج «کومه» و نه خانه، در حاشیه کاخ اَردشیر دیده می شود.
این جاست که می توان به عمق فاجعه ای که در چهار دهه گذشته، رخ داده است، ِپی برد. موضوعی که بر دل نگرانی های کُنشگران و کارشناسان میراث فرهنگی اَفزوده و خواهان تجدیدنظر در تصمیم گیری های مدیریت شهری و سرپرستان وزارت میراث فرهنگی شده اند. کارشناسان میراث فرهنگی می گویند: باید هر چه زودتر روستای آتشکده جا به جا شود و هرکاری جز این تصمیم، ناروا، غیرمنطقی و سرپیچی از ضابطه های میراث فرهنگی به شمار می آید. همین طور با رَوند پیشرفت و گسترش و دگرگونی بافت روستاها به شهر و شهریگری، بی شک ماندگاری روستای آتشکده به فاجعه ای ژرف و دور از انتظار در آینده تبدیل خواهد شد. برای اینکه یک شهر یا روستا برای ماندگاری به تأسیسات آب، برق، گاز و تلفن نیازمند است. از سویی، در بازدیدهای پِروفسور «هوگی» و «هوف» در گذشته نیز، با نگرش به ضابطه های حریم و عرصه بر جا به جایی روستای آتشکده پافشاری شده است.
یکی از موضوع هایی که وزارت میراث فرهنگی برای ماندگاری روستای آتشکده در کنار کاخ اَردشیر ساسانی از آن نام می برد، پرونده ثبت جهانی آنست که به روستای آتشکده در بندهای پرونده اشاره شده است. اما کارشناسان میراث فرهنگی در پاسخ می گویند، نخست که این تصمیم غیرکارشناسی و ناصحیح بوده و به زیان هویت ملی و میراث فرهنگی کشور است و مهم تر اینکه، در آن زمان شمار خانه ها و رستوران و فروشگاه ها بسیار اَندک بوده و بنا نبوده است که روستا پیشرفت بیشتری کند و ساخت و سازهای تازه تری در آن صورت گیرد. ولی در چندین سال گذشته، وضعیت به صورت نامتعارف و غیرمنطقی ای تغییر کرده و هویت و شأن و منزلت یادگار ساسانیان را خَدشه دار و به زیر پرسش برده است و اگر امروز جلو این داستان گرفته نشود، در آینده ای نزدیک به فاجعه و چالشی غیرقابل حل تبدیل خواهد شد. نخاله های ساختمانی و تبلیغات بر روی حصار کاخ اَردشیر! اما در نوروز امسال و در بین چشمان هزاران مسافر و توریست نوروزی، رخ داد ناخوشایندی سبب دل نگرانی کُنشگران میراث فرهنگی شد. در پشت حصار یا فنس کشی کاخ اَردشیر ساسانی، اَنبوهی از نخاله ساختمانی آن هم در نوروز رها شده بود که چهره زشت و نازیبایی را به معرض نمایش گذاشته بود. همین طور از درون مجموعه تابوک های بی شماری پشت فنس کشی ریخته و رها شده بود که صحنه زننده ای را برجای گذاشته بود. بدتر از همه، یادگار ساسانیان به جایگاهی برای تبلیغات رستوران ها و اقامتگاه ها تبدیل گشته و مالکان پارچه و بنرهای خودرا بر روی حصارکشی کاخ نصب کرده بودند که نشان از نبود نظارت و درک درست تعدادی از مسئولان مربوطه دارد.
در آخر نیز، مجموعه جهانی کاخ اَردشیر ساسانی بدون آگاهی رسانی در خبرگزاری های رسمی و تنها یک شب مانده به روز ۱۳ فروردین در گروه فضای مجازی مدیران میراث فرهنگی استان و بنا بر تصمیم مدیرکل میراث فرهنگی، تعطیل شد و انبوه مسافران و گردشگران پشت درهای بسته روز ۱۳ فروردین را به سر بردند! شایان ذکر است کاخ اردشیر بابکان در ۹۰ کیلومتری جنوب خاوری شهر شیراز قرار گرفته و به ثبت جهانی در پرونده «منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس» رسیده است.

1404/01/23

09:54:52

0.0 / 5

تگهای خبر: اقامت , باستان شناس , تبلیغات , توریست

این پست فراجا را می پسندید؟

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این پست فراجا

نظر شما در مورد این پست فراجا

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۴ بعلاوه ۱