سرو ۳۰۰۰ ساله هرزویل، اثری ملی و سمبل آزادگی گیلان
به گزارش فراجا، از گیلان اَبَر سرو کهنسال شهرک تاریخی هرزویل در شهر منجیل با قدمت ۳۰۰۰ سال و ارتفاع ۳۰ متر بعنوان یک اثر طبیعی ثبت شده است. این سرو برای مردم این روستا سمبل برکت است.
به شهر منجیل می روم؛ آن چه پیش روی من است بادهای تند «منجیل» است و توربین های بادی که بالای تپه های مشرف به دریاچه پشت سد سپیدرود نصب شده و با تندباد منجیل در گردش است. همه این عناصر در کنار باغ های زیتون، منظره دلفریبی بوجود آورده است. اما شهرک «هَرزَویل» مرا به دیدن سرو خرامانی دعوت می کند که قبل از من خیلی ها در طول تاریخ از کنار آن به آسانی نگذشته اند. در راه جاده منتهی به این روستا که بر بلندای تپه های شهر منجیل قرار دارد، چنارهای تنومندی است که با بادهای تند این شهر جنوبی گیلان، کج شده اند، اما با وجود خمیدگی، همچنان زنده اند.
شهرک کوهستانی «هرزویل» بالاتر از پادگان نظامی شهر منجیل قرار دارد. روستایی که پس از زلزله ۳۱خرداد ۱۳۶۹، با خاک یکسان شد و مردم داغدیده، خانه های جدید خویش را در جای دیگر بنا کردند. آثار ویرانه های زلزله در هرزویل قدیم هنوز پیداست. چینه های سنگی، طاق های هلالی و اندوه عزیزان از دست رفته ای که هنوز در خاطره ها هستند. اگر هرزویل قدیم بر دامنه کوه قرار داشت، هروزیل جدید را بر شیب تند کوه ساخته اند. درست در جایی که سرو غول پیکر روستا قرار دارد؛ سرو ۳۰۰۰ ساله ای که برای این روستا نماد برکت است.
نزدیک درخت سرو ۳۰۰۰ ساله هرزویل، مغازه کوچکی است. صاحبش در یادآوری روزهای تلخ پس از زلزله می گوید: همه خانه ها خراب شد. خیلی ها زیر آوار ماندند، خانه های ویران شده بر دامنه کوه دیگر قابل بازسازی نبود. خیلی از بازماندگان به شهر های اطراف مهاجرت کردند و فقط فصل کار برای رسیدگی به باغ های زیتون و انار برمی گردند. آنها که زنده ماندند، محل روستای قدیمی را ترک کردند و آمدند بالا دست هرزویل و در بین باغ های روستا، هرزویل جدید را ساختند.
اَبَرسرو هرزویل را پشت فنس های فلزی اسیر می بینم. باد، پارچه های آویخته بر شاخه ها را تکان می دهد. نوارهای سبز لابه لای برگ های همیشه سبز سرو، به این سو و آن سو حرکت می کند و من بر بلندای تپه ای که سرو ۳۰۰۰ ساله گیلان قامت افراشته است، به یاد «درخت گیسو» می افتم. درختی که امیدهای ۳۰۰۰ ساله را به خود گره زده است و بیم ها و اندوه ها را به دست باد می سپارد و بانوی قصه های ایران، سیمین دانشور، چه زیبا این سمبل ایستاده ماندن در مقابل تندباد حوادث را در رمان «سووشون» روایت کرده است و سرو تنومند شهرک هرزویل انگار سمبل ایستادگی ما ایرانی ها است؛ خمیده شدن ولی نشکستن؛ ریشه در خاک داشتن و زنده ماندن، زخم خوردن های عمیق و باردیگر روییدن. از پشت فنس های کشیده شده بر دور درخت، تنه قطور سرو را می نگرم. از خودم می پرسم چند نفر باید دستانشان را دور درخت بگیرند تا اندازه تنه این درخت شود؟ آن هم درختی که رشد قطری آن در سال بسیار کند است. به راستی سرو خرامان گیلان چندسال عمر کرده است؟
حتی شاخه های این درخت به قدری تنومند شده که گویا هرشاخه، تنه قطور یک درخت است. این درخت به روایتی ۱۰۰۰ سال و به یک روایت دیگر ۳۰۰۰ سال سن دارد که سمبل مقاومت و تاب آوردن است. نزدیک به درخت تابلویی نصب شده و قدمت درخت را نوشته و یادآور شده که ناصرخسرو قبادیانی بلخی، شاعر و فیلسوف قرن چهار هجری، در سفرهایش به هزرویل آمده و از این درخت دیدن کرده است.
سفرنامه ناصرخسرو، سند مکتوبی است که ترجیح می دهم خود به جستجوی سرو ۳۰۰۰ ساله در نوشته های ناصرخسرو بروم. وقتی سفرنامه نامه را می خوانم، سوال پیش می آید که آیا وی که تا «دره طارم»، نزدیک به سپیدرود آمده بود، اصلا به شهرک «هرزویل» رفته است؟ چیزی به صراحت نمی توان یافت. جز آن که او از خساست بقال روستای «خرزویل» نالیده است! روستایی که نام مشابه اش با هرزویل، خیلی ها را به اشتباه انداخته است.
ولی خاطرات نیکتین، کنسول روسیه در ایران و سفرنامه ناصرالدین شاه مستند است. شاه قاجار، وقتی در سال ۱۲۵۰خورشیدی عزم سفر به فرنگ کرد، بر سرراهش به روستای هرزویل رفت و از این خلقت گیلان دیدن کرد. وی در سفرنامه اش شرحی از این درخت عرضه کرده و می نویسد، زیر این درخت غول پیکر عصرانه خورده و موزیسین هایی که همراه او بودند، لابه لای شاخ های تنومند این درخت پنهان شده و برایش موسیقی نواخته اند.
حالا، دورتا دور سرو غول پیکر هرزویل، فنس کشیده اند و نمی شود همچون شاهِ خوش خیال، زیر درخت لم داد، مملکت را به دست ولنگاران و چاپلوسان سپرد و در رابطه با فرهنگ و تمدن رجز خواند اما قبل از من سهل انگارانی زیر این درخت آتش روشن کرده بودند. این را می شود از بخش های دودگرفته و سوخته تنه درخت دید که به قول اهالی در ارتباط با سالهای دور است.
یکی از اهالی در رابطه با این درخت می گوید: درختان کهنسال و تنومند در فرهنگ عامیانه مردم گیلان عزیز هستند، بنابراین می بینید که بر شاخه های این درخت هم پارچه بسته اند. قبلا فنس نداشت ولی با این که دور درخت حصار دارد، باز هم مردم پارچه های نذر خویش را به فنس فلزی می بندند.
لابه لای کوه های ستبر هرزویل، درختان سرو زیادی از شکاف سنگ ها رشد کرده و قد کشیده اند اما تنه هیچکدام به اندازه اَبَرسرو هرزویل نیست. سرو کهنسال هرزویل در سال ۱۳۶۶ از جانب شورایعالی محیط زیست بعنوان یک اثر ملی ثبت می شود ولی حفاظت اصولی از این درخت صورت نمی گیرد تا در سالهای اخیر، به علت روشن کردن آتش زیر این درخت توسط برخی افراد بی مسئولیت، اداره منابع طبیعی شهرستان رودبار، دورتا دور درخت را فنس می کشد.
بنابر آن چه کارشناسان منابع طبیعی گزارش داده اند، در سال ۱۳۶۶ سن درخت ۱۰۰۰سال تخمین زده شده است. ارتفاع درخت ۳۰ متر و قطر تنه چهار متر و ۴۰ سانتی متر است اما خیلی از نظرات بر ۳۰۰۰ ساله بودن این درخت تاکید دارد. محیط بان این درخت، خاطره جالبی دارد و می گوید: یک مرتبه لابه لای تنه درخت را پاکسازی کردیم و چهار کیلو سکه از شکاف های شاخه و تنه بیرون کشیدیم. سکه هایی که مردم بعنوان نذر داخل درخت می گذاشتند.
کیانوش تقویمی که خود اهل هرزویل است، اضافه می کند: روزانه، وضعیت درخت سرکشی می شود ولی مهم ترین تهدید سرو هرزویل فاضلاب های خانگی است. قبلا این درخت در محدوده باغ های هرزویل قرار داشت. پس از زلزله، روستا به قسمت بالادست منتقل شد و ساخت و سازهای حریم این درخت باعث شده، فاضلاب ها به ریشه این درخت صدمه برسانند.
منبع: faraja.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب