یادداشت میهمان،
صنایع دستی در سند توسعه فناوری های فرهنگی و نرم جایگاهی ندارد
به گزارش فراجا چگونه امکان دارد سندی با عنوان فناوری های فرهنگی و نرم در کشور مثل ایران تدوین شود اما در آن جایگاهی برای صنایع دستی و هنرهای سنتی در نظر گرفته نشود؟
به گزارش فراجا به نقل از مهر، حجت الله مرادخانی پژوهشگر صنایع دستی و مدرس دانشگاه در یادداشتی که آنرا در اختیار خبرگزاری مهر قرار داد نوشت: تدوین اسناد بالادستی در شوراهای عالی کشور همچون اقدامات اثربخش در راه توسعه صنایع و کسب و کارهای مختلف است. نگاهی که بستر حقوقی سازنده ای برای رشد و تحقق اهداف کلان را در کشور مهیا می کند.
یکی از این اسناد که اخیرا از جانب رئیس جمهور ابلاغ گردیده، سند ملی توسعه فناوری های فرهنگی و نرم است که در جلسه ۸۱۰ مورخ ۲۶/۰۴/۱۳۹۷ شورایعالی انقلاب فرهنگی و بر مبنای مصوبه جلسه ۹۴ ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور به تصویب رسید و در ۹ تیرماه ۱۴۰۰ به صورت رسمی ابلاغ گردید.
محتوای این سند و اهداف و راهبردهای آن بسیار پرارزش هستند و باید افزود جای خالی آن در عرصه کسب و کارهای فرهنگی و خلاق خالی بود و میتوان انتظار داشت، با تصویب و ابلاغ این سند، زمینه سازنده ای برای رشد و توسعه این عرصه ها مهیا می شود. با این وجود با بررسی و مطالعه متن این سند سوالی که پیش می آید، این است که چگونه امکان دارد که سندی با عنوان فناوری های فرهنگی و نرم در کشور مثل ایران تدوین شود و در آن جایگاهی برای صنایع دستی و هنرهای سنتی در نظر گرفته نشود؟ پرسشی مهم و بنیادین که در ادامه این نوشتار با تشریح بیشتر متن سند به آن پرداخته می شود.
این سند شامل یک مقدمه، ۹ ماده و ۹ تبصره است و تنها در تبصره شماره ۱ آنکه به معرفی حوزه های مهم «فناوری های فرهنگی و نرم» اشاره می کند، واژه صنایع دستی آمده است و دیگر نه در اهداف کیفی و کمی و نه راهبردها و اقدامات ملی و چشم اندازهای سند، اسمی از صنایع دستی دیده نمی گردد. جالب تر آنکه در بخش اهداف کمی، تعداد ۱۷ هدف تعریف شده که باید تا سال ۱۴۰۴ تحقق پیدا کنند و هیچ خبری از جایگاه صنایع دستی در میان آنها دیده نمی گردد. اهدافی که به تولید اسباب بازی، لوازم التحریر بومی، انیمیشن، بازی کامپیوتری، پوشاک، سینما و برنامه های تلویزیونی و… اختصاص پیدا کرده، اما صنایع دستی و هنرهای سنتی ایران که تجلی مهم فناوری های فرهنگی و نرم در کشور ماست، در میان این اهداف جایگاهی ندارد. چگونه امکان دارد در کشوری که به اسم فرش دستباف و صنایع دستی اش در دنیا شناخته می شود، در یک سند بالادستی مهم نامی این حوزه ها نباشد؟
با وجود این خلأ جدی و مهم در این سند، به نظر می آید عامل اصلی این اتفاق، عملکرد ضعیف وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی بعنوان متولی دولتی این بخش بیشتر از دیگر علل باشد. این در شرایطی است که وزیر میراث فرهنگی یا معاون تخصصی وی یعنی صنایع دستی در جلسات تدوین این سند حاضر بوده و اشاره شده که عضو ستاد توسعه فناوری های فرهنگی و نرم هستند. این عزیزان ضروریست که پاسخگوی این مساله باشند که اگر در جریان تدوین این سند بوده اند، چرا صنایع دستی هیچ جایگاهی ندارد؟ و اگر در جریان کار نبوده اند، به صورت واضح بفرمایند که تعهد و وظیفه سازمانی آنها نسبت به حوزه مهم و راهبردی صنایع دستی و هنرهای سنتی چیست؟ لازم به اشاره است که البته در اهداف کمی این سند به گردشگری اشاره شده و برای آن کسب حداقل رتبه چهارم گردشگری در منطقه و جذب بیست میلیون توریست تا سال ۱۴۰۴ تعیین شده است.
متأسفانه کم رنگ شدن جایگاه صنایع دستی و به مرور رنگ باختن این هنر صنعت مهم ایران در اولویت های مدیریت وزارت میراث فرهنگی بخصوص در دولت دوم تدبیر و امید هر روز بیشتر از گذشته به چشم می آید و در نمونه اخیر این شرایط، یعنی در تدوین محتوای سند ملی توسعه فناوری های فرهنگی و نرم به وضوح مشخص می شود. البته این معضل مهم تنها به تدوین متن این سند باز نمی گردد و در مواردی چون تأخیر سه ساله در اجرایی شدن قانون پشتیبانی از صنایع دستی، نبود بسترهای حمایتی در دوران کرونا، آمارهای بدون مرجع و منبع اصیل، مشکلات مختلف تولید و فروش صنایع دستی و نبود برنامه ترویجی مشخص و نداشتن رویکرد مشخصی برای عبور از این مشکلات هم دیده می شود. مواردی که متأسفانه خیلی از فرصت های این حوزه راهبردی کشور را از بین برده و شرایط سختی پدید آورده که به نظر می آید در دولت جدید، مدیران ستادی صنایع دستی را با چالش های جدی روبرو سازد.
در آخر این نوشتار باید از وزیر محترم میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی و مدیران پایین دست ایشان پرسید که آیا فناوری فرهنگی و بومی مهم تر و کهن تر از شیوه های تولید و خلق در صنایع دستی و هنرهای سنتی ایران داریم؟ اگر داریم جهت روشن تر شدن افکار عمومی آنرا معرفی کنند و اگر نداریم، چرا با وجود عضویت در جلسات تدوین این سند، هیچ نامی از صنایع دستی نیست؟ عملکردی غیرقابل دفاع که باید در محضر هنرمندان تلاشگر و زحمتکش صنایع دستی و وجدان عمومی جامعه نسبت به آن پاسخگو باشند.
منبع: faraja.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب