آداب و رسوم برگزاری مراسم چله شو در بابل
به گزارش فراجا، مازندران در آخرین شب از شبهای بلند فصل پاییز و نخستین شب زمستان، مردم شهرستان بابل همچون سایر هموطنان خود این شب را بعنوان «چلّه شو»، و بلندترین شب سال جشن می گیرند.
واژه‌ی یلدا از ریشه‌ی سریانی به مفهوم ولادت و میلاد و کنایه از زایش فصل زمستان و زایش خورشید است، در زبان فارسی به مفهوم بلند است. همینطور واژه‌ی دی با واژه پهلوی (دَدو) از ریشه (دا) به مفهوم آفریدن، میلاد و تولد است، که نوعی پیوستگی بین این کلمه ها وجود دارد.
بر مبنای باورها و اعتقادهای محلی در «شب چله‌ی بزرگ» یا «یلدا شو»، که همچون جشن های زمستانی است، مردم بابل هم ساعاتی بعد از غروب آفتاب برای به جای آوردن صله رحم، به دیدار خویشان و آشنایان خود می روند.
«چلّه شو» در گذشته به شکل سنتی و در کنار کرسی، با شب چَره برپا می شد. حالا این مراسم بدون کرسی و با همان شیوه های سنتی با حضور افراد خانواده و بستگان معمولاً در خانه‌ی بزرگِ هر خانواده برگزار می شود، و بزرگ ترها خاطراتی از دوران زندگی و شبهای سرد چلّه های قدیم را برای دیگران بیان می کنند.
در این نشست ها، رسم بر اینست که با نیت افراد حاضر، تفأل دیوان حافظ به وسیله‌ی یکی از حاضران صورت می گیرد و با نیت کردن، ضمن بیان اشعار و غزل های حافظ، به مفهوم و شرح کوتاهی از آن می پردازد و از این فالگیری شاد و مسرور می شوند.
تناول شب چَره شامل: شیرینی، زولبیا و بامیه، تنقّلات، میوه بخصوص هندوانه، کنس (ازگیل)، انار، انگور، خرمالو، پرتقال و سیب در این شب و بیدار بودن تا نیمه شب همچون آداب برگزاری «چله شو» است.
از شیرینی های محلیِ رایج و پرطرفدارِ «چلّه شو» در بابل، پخت شیرینی های خانگی است و برای شگون تهیه می شود، بِشته زیک یا بِشتی زیک (ته دیگ کنجدی) است، که آنرا با کنجد، روغن، مغز گردو و شکر تهیه کرده، و آنرا با چای گرم تناول می کنند. نصیری که با (انواع برنج و شالی یا گندم و شکر) تهیه می شود. جِلّاب (رشته‌ی برشته)، برنجک (بئودونه - بادونه)، آب دندون (آب دندان یا باب دندون)، کماج و نان های محلی (لَوه نون) و تندیرِ نون (تنوری)، از دیگر شیرینی های محلی رایج در این شب خاطره انگیز است.
عده ای اعتقاد دارند که تناول میوه های سرد در شب چله، بدان علت است که چلّه‌ی سرما بر آنان گرم و خُرّم خواهد شد.
روز پس از «چله شو» را که اولین روز از ماه دی و شروع فصل زمستان است، «خُرّم روز» یا خرام روز (زاد روز خورشید) می نامند.
باآنکه حالا با پیشرفت علم و فناوری بعضی از جوانان خویش را با وسایل جدید ارتباطی و فضای مجازی سرگرم می کنند، اما آداب و رسوم نیکِ سنتی و معنویِ برگرفته از خِرد و تجربه‌ی نیاکان ما، همواره نشانه‌ی تقویت صله رحم و استقامت خانواده ها، ترویج مودت و همبستگی بین اقوام و خویشان بوده، که امروز بعضی از پیشینه‌ی اصیل این نشست های پرطراوت و عمیقِ سنتی و خانوادگی، بسی غافل مانده و سرها در گریبان است.
چلّه شو، یلدا شو و یا همان شب یلدا، از شبهای مانا و پرخاطره در آخرین شب بلند پاییز و اولین شبِ ورود به زمستان و حرکت به سمت نور و روشنایی بیشتر، و طولانی شدن روز از روزِ یکم دی است، که باید آنرا بعنوان سنتی دیرین و ماندگار قدر بداریم و جشن بگیریم، و یاد کسانی را که سالهای گذشته در چنین شبی حضور داشتند و الان در کنارمان نیستند، گرامی بداریم.
نویسنده: صمد صالح طبری
منبع: فراجا
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب