گزارشی از یك خانه تاریخی با تزئینات فراوان؛
خانه ای تاریخی با مبلمان تاشو
فراجا: خانه تاریخی امین التجار اصفهانی یکی از بناهای تاریخی دوره قاجار است که البته تعدادی از بخش های آن بواسطه ایجاد یک خیابان از بین رفته اما آن چه باقی مانده هنوز منحصر به فرد است.
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ روزی که اولین خشت بنای تاریخی امین التجار را بر زمین نهادند، قرار شد تا این مکان به عنوان خانه ای زیبا و با شکوه سال ها در دست اهل منزلش باشد. مالک اولیه و بانی ساخت خانه سید محمد علی امین التجار اصفهانی فرزند سید حسن نام دارد. نسب او به علامه میر معصوم حسین خاتون آبادی فرزند میرعبدالحسین مؤلف کتاب وقایع السنین و الاعوام و از مشاهیر علمای شیعه در اصفهان در دوره شاه سلطان حسین صفوی است.
در دوره قاجار به تعدادی از افراد بزرگ شهر لقب هایی مانند امین التجار و معتمد الدیوان اعطا می شد. از آنجائیکه سید محمد علی از تاجران به نام اصفهان در اواخر عصر قاجار و اوایل مشروطه بود لقب امین التجار به او و پسرش سید حبیب الله داده شد.
او بعد از تحصیل در حجره پدرش کار تجارت را دنبال کرد. به تدریج در اصفهان سر شناس شد و دامنه فعالیت خودرا به تهران گسترش داد. پس از مرگ پدرش لقب امین التجار اصفهانی گرفت. خانه تاریخی او نمونه خانه های اعیانی تاجران قرن سیزدهم در اصفهان بوده است. این خانه تنها محلی برای برگزاری جلسات تجاری نبود و در جریان مبارزات مشروطه خواهان اعضاء کمیته ملی که به شهر اصفهان وارد می شدند نیز به دعوت حبیب الله امین التجار در خانه وی اقامت می کردند.
بین سالهای ۵۳ تا ۵۷ دفتری برای شناسایی و خرید خانه های تاریخی بوجود آمد. این خانه کارکردهای مختلفی پیدا کرد همچون مرکز تاریخی انقلاب اسلامی، انجمن خوشنویسان، ستاد امر به معروف و نهی از منکر، موزه سکه و… این بنا که در سال ۵۴ به عنوان اثر ملی ثبت گردید حالا در اختیار اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان است.
حیرت آنتونی کویین از تزئینات خانه
این خانه زمانی میزبان آنتونی کویین بازیگر و معمار مطرح در جریان ساخت فیلم سینمایی کاروان ها در اوایل دهه ۵۰ بوده و با اقامت در تالار این خانه مجذوب معماری و تزئینات بنا شده بود.
خانه امین التجار بازمانده ای قاجاری در سبک معماری کُردی است که با اصول حیاط مرکزی تولید شده و دارای فضای های بسته و نیمه باز در چهار جبهه حیاط بوده است. درست مانند تمام خانه های تاریخی که امروزه می بینیم. متأسفانه در جریان راه اندازی خیابان عبدالرزاق بخش عمده ای از این خانه تخریب شد و تنها بخش شمالی آن باقی ماند.
هنگام تخریب خانه قسمتی از سنگ های پای دیوار خانه با حجاری های نفیسی که داشتند به شخصی در تهران به فروش رسید.
دعوای جاری ها موجب شد دو برابر در یک خانه نمانند
خانه امین التجار شباهت زیادی از نظر نقشه و برخی تزئینات با خانه اعلم یا افتخار التجار داد. با این تفاوت که خانه امین التجار از خانه اعم پرکارتر است. ولی در تزئینات هر دو خانه تصاویری از شخصیت های خاندان امین التجار به چشم می خورد. داستانها حاکی از آنست که ابتدا خانه امین التجار تولید شده و دو برادر به همراه همسر و فرزندانشان در این خانه زندگی می کردند اما رقابت و حسادت های همسران آنها سبب بروز اختلافات خانوادگی شده و بدین جهت دو برادر برای کسب رضایت همسران تصمیم گرفتند خانه مشابه دیگری بسازند.
در دوره پهلوی دوم خانه اعلم به یکی از تاجران اصفهان به فروش رسید و در سال ۷۵ به نام پسر او که از نخستین پزشکان چشم در اصفهان بود و بعدها نام خانوادگی خودرا به اعلم تغییر داد به ثبت ملی رسید.
مبلمان تاشو دیواری
یکی از شگفتی های معماری در این خانه مبلمان تاشوی دیواری در پس اتاق خانه و بخاری دیواری است که نشان میدهد هر زمان قصد استفاده از آنرا داشتند باز کرده و هر زمان نیازی نداشتند آنرا به دیوار تکیه می داده اند و این مبلمان یا صندلی جزئی از دیوار می شده است.
منظره سازی های کوچک در قاب های مستطیل و نیم دایره با طرحی از مناظر اروپایی با تکنیک نقاشی، آئینه بزرگ در طاقچه های خانه با تزئینات کچ بری و نقاشی پشت آئینه قسمتی از تزئینات خانه است.
زیر زمین خانه در زیر تلار شاه نشین قرار گرفته و در مرکز آن حوض آبی وجود داشته که در سالهای اخیر تخریب شده است این فضا هم دو ستون و دو نیم ستون سنگی دارد که روی آنرا با نقوش گیاهی برگ مو گنگر خوشه انگور و بلبل حجاری کرده اند.
در تزئینات وابسته به معماری و مبلمان باقی مانده از خانه، تأثیر و نفوذ فرهنگ اروپایی بطورکامل دیده می شود در آن دوره در اروپا سبک معماری نئوکلاسیک و بازگشت به گذشته و اصول معماری کلاسیک رواج داشته است. بدین جهت در تزئینات وابسته به معماری ایرانی نیز ردپای نئوکلاسیک اروپا مشهود است.
اکنون با گذر از شروع خیابان عبدالرزاق، آن چه از خانه امین التجار باقی مانده است مشاهده می شود. خانه ای با ستون های بلند و دیوارهای گچ بری شده که متأسفانه در گذر زمان بخش زیادی از آن از دست رفته و درحال نابودی است.
این اطلاعات از این خانه تاریخی منحصر به فرد در کتاب خانه تاریخی امین التجار که به سفارش اداره گردشگری شهرداری اصفهان نوشته شده توسط علیرضا مساح گردآوری شده است. همین طور منابع استفاده شده در آن، کتاب خانه های قاجاری اصفهان تألیف مریم قاسمی سیچانی و آزاده حریری بوده است.
منبع: فراجا
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب