ملتی صرفه جو که ملتی مسرف شد
به گزارش فراجا در زمستان آلودگی نفس مان را می بُرد و در تابستان هُرم هوا، بی آبی و قطعیِ برق. سیل و خشکسالی و آتشسوزی جنگلها هم هرساله در نقاط مختلف کشور اتفاق می افتد. خصوصیت های آب وهوا در ایران و جهان در حالِ تغییر است و اصلی ترین دلیلِ آنرا هم میتوان «دخالت انسان در چرخه طبیعت» دانست. اقشارِ مختلف جامعه در شهرهای مختلف و فرهنگ های ریز و درشت نواحی، به «تغییر اقلیم» واکنش های مختلفی نشان می دهند؛ نماز باران، تیغ زدنِ تنه درخت به نشانه تنبیه، دعا برای باروری زمین و... همچون این اقدامات است. حسین ایمانی به بخشی از علل و تأثیرات فرهنگی گرمایش زمین اشاراتی دارد.
به گزارش ایسنا، در تابستان گرمای مضاعف و آزاردهنده سبب می شود تا استفاده از کولر افزایش پیدا کند یا در زمستان آلودگیِ صدچندانِ هوا، ریه شهروندان را تنگ می کند. و در تمام فصول مصرف آب، برق گاز، سوخت و... چندین برابر شده است.
حسین ایمانی، جامعه شناس در گفتگو با ایسنا، درباره علل و تأثیرات فرهنگی این تغییرات زیست محیطی چنین اظهار داشت: ما بهرحال به رفتارهایی عادت کرده ایم که ماحصلِ تجربه دورانِ مصرف انبوه بوده است. اگر از نظر تاریخی الگوهای مصرف را در ایران بررسی نماییم، فرهنگ «سازگاری با اقلیم»، در ایران رواجِ زیادی داشته و مردمانِ گذشته روی اتلاف منابع حساسیت زیادی داشته اند. برای مثال اگر تهِ لیوان کسی آب می ماند، نباید دور انداخته می شد، یا اگر مردم تکّه نانی را گوشه ای رهاشده پیدا می کردند، آنرا می بوسیدند و برای پرندگان می گذاشتند. از آن جایی که ما در اقلیمی زندگی می کردیم که منابع در بعضی مناطق آن محدود بوده(به غیر از نواحیِ شمالی و جنوبیِ کشور، اغلب استانهای کشور آب وهوایی گرم، بیابانی یا خشک دارند)، جامعه ای کاملاً سازگار با محیط و آگاه از قلّتِ منابع داشته ایم.
تشنگیِ گاومیش های حمیدیه بر اثرِ خشکسالی استان خوزستان، تیرماه ۱۴۰۰
ایمانی در ادامه، از تیشه ای که نظام سرمایه داری به ریشه فرهنگ، جامعه و محیط زیست زده است، سخن اظهار داشت: از زمانی که «پول های نفتی یا پترودلارها» به زندگیِ مردم وارد شد، فرهنگ هم رفته رفته تغییر نمود. از طرفی در حالِ حاضر، نظام اقتصادی مبتنی بر سرمایه داریِ مصرف تعریف شده. بدین معنا که شما هر قدر بیشتر مصرف کنید، ارزشِ بیشتری دارید. سازگاریِ تاریخیِ مصرف در ایران با ظهورِ سرمایه داری از دست رفت، به انضمام اینکه پوپولیسم سیاسی هم بر روی آن تأثیرگذار بوده است؛ بدین صورت که دولت ها می خواستند پروژه های دهان پُرکُنی را عملی کنند که به نسبت ظرفیت ها و منابعِ موجود، سنگین بود. مشکلی که الآن وجود دارد این است که بخش قابل توجهی از افراد، به بی محابا مصرف کردن عادت کرده اند و میزانِ هدررفت انرژی در کشور زیاد است. دورریزِ کالاهایی مثلِ نان و خوراکی هم بسیار دیده می شود. از ملّتی صرفه جو به ملّتی مُسرف تبدیل گشته ایم و حالا باید خویش را آماده نماییم و کمربندها را ببندیم که خیلی زود وارد دوره جدیدی از مراقبت و مصرف منابع شویم. این ها علاوه بر تغییرات فرهنگی، گفتگو و همدلی و البته مهم تر از همه، جامعه ای بدونِ شکاف و اختلاف طبقاتی می طلبد. به زودی، دوره ای جدید، نه تنها در ایران، بلکه در تمام جهان آغاز خواهدشد که در آن خبری از منابعِ تمام ناشدنی نیست.
این جامعه شناس سپس به باورهای صدمه زای افراد ضدعلم اشاراتی کرد و اضافه کرد: «گرم شدن زمین» برخلاف نظرِ منتقدین و کسانی که آنرا باور ندارند، بسیار جدی ست. گروهی از افراد مانند دونالد ترامپ به خطراتِ تغییر اقلیم باور ندارند و بی توجهی می کنند. اما داده هایی که دانشمندان و اقلیم شناسان عرضه کرده اند نشان داده است که از اواخرِ قرن نوزدهم، با عنایت به فعالیتهایی که بشر بر روی کره زمین انجام داده، گرمایش زمین درحال وقوع است، پس به این ترتیب، پدیده ای طبیعی نیست. نکته در این جاست که به واسطه مداخلات انسانی، این تغییرات درحالِ وقوع است.
ایمانی بعضی از عملکردهای نادرست دولت های همسایه و کارگزارانِ داخلی را خاطرنشان کرد و آینده احتمالیِ زمین را متصور شد و بیان نمود: بسیاری از اقداماتی که در ایران صورت گرفته هم به گرمایشِ زمین دامن زده ؛ مثالِ بارز و مشخصِ آن، خشکاندنِ مرداب ها، برداشت از سفره های آب زیرزمینی، سدسازی های پی درپی و.... تمام این رفتارها در طولانی مدت تأثیرگذار بوده و سبب تغییرِ آب وهوا شده است. تحقیقات نشان می دهد تغییرات وسیع و دامنه دارِ آن تا سالهای بعد هم ادامه خواهد داشت. تخمین زده می شود که امکان دارد برخی کشورها یا مناطقِ جزیره ای تماماً زیرِ آب بروند. این فرآیند امکان دارد چندده سال طول بکشد و اگر تغییری در رفتارهای تولید، مصرف و بهره برداری از منابعِ ما حاصل نشود، این اتفاقات با سرعت فزاینده ای رخ می دهند. بنابراین، برخی از فرهنگ های انسانی به طورِ کل محو می شوند و چیزی از آنها باقی نخواهد ماند. با گرم تر شدنِ زمین، بعضی از مناطق هم قابلیت زیست شان را از دست خواهند داد.
کم آب بودنِ سد لتیان، مهرماه ۱۴۰۰
او به آینده خاورمیانه و اعتراضات و مطالبات هموطنانِ ساکنِ مناطقِ صدمه دیده که با معضلات جدیِ زیست محیطی دست وپنجه نرم می کنند، اشاره نمود و اظهار داشت: «جنگ» بر سرِ منابعِ باقی مانده، پیامد دیگرِ تغییر اقلیم خواهد بود. متأسفانه یکی از حوادثی که در آینده خاورمیانه پیشبینی می شود، جنگ بر سرِ «آب» است. برای مثال، بخشی از ناآرامی های سالهای اخیرِ سوریه، به دنبال چند سال خشکسالیِ پی درپی بود. چندین سال خشکسالی در سوریه سبب شد، روستاییانِ زیادی معیشت، کار و زندگی شان را از دست بدهند و به شهرها مهاجرت کنند؛ شهرهایی که آمادگی برای پذیرشِ آنها را نداشت و سبب بروزِ تغییرات سیاسی شد و وضعیت را آشفته کرد. در کشورِ عراق هم وضعیت به صورت بُغرنجی بود و کشورِ ترکیه با پروژه های سدسازیِ منابعِ مشترک آبی، سهم زیادی در خشکسالیِ این کشور دارد. ایران هم با این معضل دست وپنجه نرم می کند؛ طوری که انتقادات جدی به پروژه های سدسازی یا دستکاری در منابعِ طبیعی تنش هایی را برای مردم به دنبال آورد. در اصفهان، چهارمحال وبختیاری، اهواز، آبادان و بعضی شهرهای دیگر، چندین بار اعتراضاتی برگزار شده بود؛ به ویژه در شهرهای جنوب غرب کشور که پیشتر هم ضربات زیادی را متحمل شده بودند. بخشِ زیادی از استان خوزستان به علت جنگ تخریب شد و تغییرات اقلیمی ضربات بیشتری را به این استان وارد کرد. طبق آمارهایی که از سازمان تأمین اجتماعی انتشار یافته، متأسفانه این استان درحال از دست دادنِ جمعیت است.
حسین ایمانی جاجرمی، جامعه شناس در انتها احتیاج به تدوینِ برنامه ای در جهت کُند کردنِ روندِ گرمایش زمین را واجب و ضروری خواند و بیان نمود: خیلی از کشورهایی که در معرضِ این خطر هستند و خرد را به کار گرفته اند، برنامه هایی برای جبران و ترمیم و تسکین تعبیه کرده اند تا هزینه های احتمالیِ آینده را کاهش دهند. یکی از مهم ترین اقداماتی که می بایست انجام داد تا جمعیت که در حالِ مهاجرت از شهرهای صدمه دیده است به درستی مدیریت شود. این مساله کاملاً ملی و بین المللی ست و همکاریهای گوناگونی در سطوحِ داخلی و خارجی میطلبد و می بایست در دستورِ کار جدی قرار بگیرد.
منبع: faraja.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب