اصفهان فقط نامی پرطمطراق نیست به گزارش فراجا، اصفهان بحران ها و چالش های امروز اصفهان که باید آنها را مصائب اصفهان امروز دانست، نتایج گوناگونی داشته و دارد که هر کدام از آنها ساحت های متعدد هویت وجودی اصفهان را تحت تاثیر قرار می دهد؛ اما در این بین آن چه دردناک تر و مخرب تر جلوه می کند، زوال تدریجی هویت فرهنگی اصفهان است. اصفهان فقط نامی پرطمطراق آمیخته با تعابیر و توصیفاتی همچون «نصف جهان»، «شهر گنبدهای فیروزه ای»، «پایتخت فرهنگی جهان اسلام»، «شهر جهانی صنایع دستی» و... نیست، بلکه هویت وجودی اسطوره ای، شگفت انگیز و منحصربه فردی ست که در تاریخ ایرانشهر ریشه دارد و نمادها و تجلیات زیباشناسانه آن، خیره کننده چشم جهانیان است و بگفته مرحوم دکتر داریوش شایگان، «مظهر مثالین عالم رؤیا و معلق در فضا و مدینه تمثیلی است که ایرانیان صورت ذهنی آنرا همیشه در خاطره جمعی خویش حفظ نموده اند». اما این مدینه تمثیلی با وجود همه ظرفیت ها و برخورداری هایی که دارد، اینروزها با چالش ها و بحران های بغرنجی مواجه می باشد که مجموع آنها هویت و آینده این شهر تاریخی و جهانی را تهدید می کند. اصفهان، امروز از یک سو درگیر چالش گذار از سنت به تجدد و نتایج ناشی از آنست و از جانب دیگر، با بحران ها و چالش های دیگری همچون کم آبی، خشکی زاینده رود، فرونشست و فروریزش زمین، آلودگی هوا، افزایش مهاجرت، لطمه های اجتماعی ناشی از رشد حاشیه نشینی و... دست وپنجه نرم می کند. بحران ها و چالش های امروز اصفهان ثمره سال ها بی تدبیری و سیاست ها و برنامه ریزی های غلط و غیرعلمی ست که حالا روی هم تلنبار شده و آینده این جهان شهر تاریخی را در هاله ای از ابهام قرار داده است. چنین وضعیت نامبارکی نشان میدهد که برنامه ریزی ها، روش و نوع رویکرد های مدیریتی در اصفهان در تراز جایگاه و شأنیت آن به مثابه شهری جهانی و تاریخی نبوده است. بحران ها و چالش های امروز اصفهان که باید آنها را مصائب اصفهان امروز دانست، نتایج مختلفی داشته و دارد که هر کدام از آنها ساحت های مختلف هویت وجودی اصفهان را تحت تأثیر قرار می دهد؛ اما در این بین آن چه دردناک تر و مخرب تر جلوه می کند، زوال تدریجی هویت فرهنگی اصفهان است. هویت فرهنگی اصفهان دربرگیرنده ساحت های مختلف میراث فرهنگی، مکاتب فقهی و فلسفی، هنر، معماری و جمیع خرده فرهنگ های خاص اصفهان و در قامت وجود چهره هایی ماندگار در قالب «مکتب اصفهان» متجلی شده است که بر این اساس می توان به جریان ساز و هویت بخش بودن آن در اعصار مختلف پی برد؛ اما سؤالی که با نگاهی انتقادی و مطالبه گرانه جای طرح دارد، این است که آیا امروز مکتب اصفهان آن تالی و هویت بخشی گذشته خودرا در سیما و ساحت اصفهان امروز دارد؟ جایگاه و نقش هدایت بخش مکتب فلسفی و فقهی، ادبیات، معماری، خوشنویسی، نگارگری، موسیقی روز گذشته اصفهان در اصفهان امروز کجاست؟ چرا اصفهان امروز، دیگر شاهد حضور شخصیت های بی نظیری در قامت حاج آقا رحیم ارباب، جلال الدین همایی و هنرمندانی چون تاج، شهناز و... نیست؟ در زمانه ای که جامعه ایرانی در کشاکش تقابل دوگانه سنت و تجدد و نتایج ناشی از آن قرار دارد، اصفهان نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ این وضعیت دوگانه، اصفهان امروز را در نوعی سرگردانی و وضعیتی مبهم قرار داده و آن این که آیا اصفهان باید سنتی بماند و یا مدرن و یا این که آمیخته و ترکیبی از تجلیات سنت و تجدد باشد؟ تجددگرایی و مدرنیسم نیز به نوبه خود، هویت تاریخی و فرهنگ سنتی اصفهان را تا حد قابل توجه و محسوسی دستخوش تغییرات نگران کننده ای کرده که این تغییرات در برخی از ساحت های آن همچون تغییر در سبک زندگی، کمرنگ شدن و یا حتی از میان رفتن پاره ای از خرده فرهنگ ها، معماری و فضاهای شهری و... مشهود است. معماری سنتی اصفهان مظهر صور خیال و اقلیم وجود محسوب می شود؛ اما معـماری، المان ها و فضاهای شهری مدرن در اصفهان امروز که روز به روز نیز گسترده تر می شود، نه فقط فاقد هر نوع معنا و روح سنتی و تمثیلی، بلکه بطورکامل در تعارض با هنر، معماری و فرهنگ اصیل و سنتی اصفهان است، در صورتیکه برند اصفهان، فرهنگ، هنر و معماری منحصربه فرد و خیال انگیز آنست، نه مظاهر مدرنیسم و یا صنعت که رشد فزاینده ای پیدا کرده و پاره ای از چالش های محیط زیستی، آلودگی هوا، افزایش جمعیت و... را به اصفهان تحمیل کرده است. از طرفی، هرچند از تجدد گریز و گزیری نیست، اما به واقع تجدد نباید ازبین برنده تاریخ و هویت فرهنگی اصفهان و روح تمثیلی، خیال انگیز، شگفت انگیز و اسطوره ای آن باشد؛ چونکه اصفهان مدرن نمی تواند مظهر مثالین عالم رؤیا و مدینه تمثیلی باشد که ایرانیان صورت ذهنی آنرا در خاطره جمعی خود حفظ کنند، بلکه اصفهان مادامی زیبا، نصف جهان، شهر گنبدهای فیروزه ای و مدینه تمثیلی باقی می ماند که هویت و میراث فرهنگی ملموس و ناملموس آن حفظ شود و همچنان الهام بخش و هویت بخش باشد. توسعه یافتگی نیاز مبرم اصفهان است؛ اما این توسعه یافتگی نباید به قیمت قربانی شدن فرهنگ و هویت آن باشد. حل چالش ها و بحران های امروز اصفهان با بهره بردن از دانش، دستاوردها، تجربیات و مدیریت علمی امکان پذیر است؛ اما باید در نظر داشت همانطور که خیلی از شهرهای تاریخی جهان بوسیله ظرفیتهای گردشگری و میراث تاریخی خود به توسعه رسیده اند، امکان توسعه و پیشرفت اصفهان از رهگذر بهره گیری از ظرفیتهای علمی، تاریخی، هنری و گردشگری آن یعنی صنعت گردشگری نیز امکان پذیر است، نه از رهگذر صنعتی شدن؛ چونکه اگر نیک بنگریم، این صنعتی شدن نه با ماهیت و روح تاریخی و هویتی اصفهان سازگار است و نه با موقعیت جغرافیایی و اقلیمی آن. علاوه بر عوامل پیش گفته، نگاه سیاسی و محدود به ساحت فرهنگ و هنر اصفهان و بی توجهی به ظرفیت و خلاقیت های هنرمندان، کنشگران و اصحاب علم و فرهنگ که متقابلاً بی انگیزگی و رخوت آنان را به همراه دارد، بی توجهی به بن مایه های تاریخی وهویتی اصفهان همچون زاینده رود که بیان کننده حیات و جوشش هویتی آن قلمداد می شود؛ زوال تدریجی هویت فرهنگی اصفهان را تسریع می بخشد. آن چه بحران ها و چالش های امروز اصفهان را تشدید و زوال تدریجی هویت فرهنگی آنرا تسریع می کند، کمرنگ شدن و یا از میان رفتن حس تعلق و خاطره جمعی نسبت به وضعیت امروز و آینده اصفهان، آن هم ناشی از نوعی انفعال، بی تفاوتی و یا ناامیدی از حل بحران های موجود است؛ البته این تعلق و خاطره جمعی فقط به شهروندان اصفهانی و یا محدوده استانی آن محدود نیست و نباید باشد، بلکه منظور حس تعلق ملی ایرانیان است؛ چونکه اصفهان بخش قابل توجه و ملموسی از پازل هویت فرهنگی، تاریخی و ملی ایران محسوب می شود. زوال هویت فرهنگی اصفهان به مثابه زوال بخش قابل توجهی از هویت فرهنگی و ملی ایران است که این مهم در وهله اول، مطالبه گری جامعه آن هم نه فقط شهروندان اصفهانی، بلکه همه باورمندان و علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ ایران و از طرف دیگر، مدیریت مدیرانی کاردان، دلسوز، فرهیخته تراز، دلسوز، با تجربه و دغدغه مند را می طلبد. یادداشت از بهنام افشار/ روزنامه نگار و سردبیر خبرگزاری ایسنا در اصفهان منبع: faraja.ir 1403/05/16 10:51:12 0.0 / 5 344 تگهای خبر: شهر , صنایع دستی , گردشگری , مهاجرت این پست فراجا را می پسندید؟ (0) (0) تازه ترین مطالب مرتبط ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی به یزد رفتند بعد از یک قرن، اولین آرامگاه فرعون در مصر کشف شد عملیات اجرائی در امتداد ثبت جمعه مسجد اردبیل در پرونده جهانی مساجد گودین تپه می تواند به قطب گردشگری تبدیل گردد نظرات بینندگان در مورد این پست فراجا نظر شما در مورد این پست فراجا نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۱ بعلاوه ۳